Krakowski Klub Fotograficzny „75 lat Nowej Huty” – wystawa fotografii

wystawa w ramach wydarzenia SIŁA FOTOGRAFII 2024

wystawa czynna w dniach 4-27.10.2024
foyer Sceny NCK

Nowa Huta jest miastem – symbolem, w którym zogniskowały się blaski i cienie powojennej historii Polski. Jest także fenomenem w skali europejskiej ze względu na czas i miejsce narodzin, dynamikę rozwoju oraz wydarzenia jakie odcisnęły w niej ślad. Posiada specyficzny, lecz trudny do zdefiniowania „genius loci”, który dawniej wyraźnie odróżniał ją od Krakowa – sanktuarium narodowego, a obecnie, mimo postępującej integracji rozumianej jako proces wyrównywania się wzorców kulturowych i tworzenia jednolitego społeczeństwa, wciąż zachowuje w świadomości społecznej cząstkę własnej odrębności. Na fali zainteresowania Nową Hutą, warto przypomnieć fotografów towarzyszących jej z kamerą, przez wszystkie lata budowy. Spoglądając w przeszłość, możemy lepiej poznać jej charakter. Możemy też sprawiedliwiej ocenić ogrom pracy budowniczych, których zbiorowy wysiłek pozwolił w stosunkowo krótkim czasie zbudować to miasto od podstaw. Niewątpliwie posiada ono w sobie to „coś”, które intryguje kolejne pokolenia historyków, socjologów, pisarzy, dziennikarzy i artystów różnych dziedzin, próbujących zmierzyć się z jej osobliwością.

W ukazywaniu tematyki nowohuckiej ma także swój wkład Krakowski Klub Fotograficzny, „spadkobierca” i kontynuator założonego w 1955 r. przez Jerzego Suberlaka Oddziału Polskiego Towarzystwa Fotograficznego (PTF), a potem Klubu Fotograficznego przy Zakładowym Domu Kultury Huty im. Lenina. 

Przybliżając lokalną historię, sięgnijmy do narodzin Nowej Huty, czyli dnia 24 lutego 1949 r., kiedy podjęto ostateczną decyzję o jej powstaniu, a generalnym projektantem został mianowany inż. Tadeusz Ptaszycki. Budowa pierwszych osiedli – przy której od samego początku obecni byli fotografowie – do dziś wyznacza podstawowy kształt miasta i jest traktowana przez specjalistów jako „wybitna kreacja urbanistyczna”. Rozpoczęto ją 23 czerwca 1949 r. pośród falujących łanów zboża, na gołym terenie we wsi Mogiła pod Krakowem.

W 1955 r. w Nowej Hucie zawiązał się oddział Polskiego Towarzystwa Fotograficznego (PTF), a jego założycielem i pierwszym prezesem był Jerzy Suberlak, dziennikarz i fotoreporter, który jednocześnie podjął pracę w zakładowej gazecie kombinatu „Budujemy Socjalizm”. Wraz z „październikową odwilżą” coraz wyraźniej zaczął się wyłaniać amatorski ruch fotograficzny. W 1957 r. nowohucki oddział PTF zorganizował swoją pierwszą wystawę w Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki, a w czerwcu 1958 r. nowym prezesem został Witold Michalik. W październiku 1961 r. uchwalono likwidację tutejszego oddziału PTF, a powołano w to miejsce stowarzyszenie pod nazwą Klub Fotograficzny Domu Kultury HiL, który później przybrał nazwę: Klub Fotografików Amatorów (KFA) Zakładowego Domu Kultury HiL, przechodząc organizacyjne pod patronat Domu Kultury na os. Młodości.

W 1971 r. Klub był współorganizatorem ogólnopolskiego konkursu fotografii artystycznej dla grupy zawodowej i amatorskiej pod nazwą „XX lecie Nowej Huty i Huty im. Lenina”. Wzięli w nim udział członkowie Związku Polskich Artystów Fotografików: Henryk Hermanowicz, Henryk Makarewicz i Roman Wesołowski. Wśród grupy amatorów czołowe nagrody uzyskali członkowie KFA: Robert Kosieradzki, Władysław Rospondek, Witold Michalik i Zbigniew Kot. Konkurs zaowocował wystawą obejmującą 154 prace 17 autorów. Fragment tej wystawy z autorsko opracowanymi zdjęciami jest przechowywany w archiwum klubowym jako cenny depozyt.

Na wystawie „75 lat Nowej Huty” znalazły się głównie prace nagrodzone, które były nadesłane na w/w konkurs, a następnie prezentowane w Galerii „Rytm” ZDK HiL. We wstępie do katalogu wystawowego przewodniczący jury konkursowego, krytyk Juliusz Garztecki napisał:

„Fotografia dokumentująca życie i historię współczesną nie cieszy się u nas poważaniem na jakie zasługuje. Trzeba więc podkreślić wielką zasługę organizatorów konkursu, którzy nadali jej rangę równą z fotografią artystyczną czy prasową, które zawsze mogą liczyć na uczestniczenie w konkursach i nagradzanie. Należy życzyć, aby nasz konkurs uświadomił wszystkim, że również i dokument fotograficzny reprezentuje wartości wysokie, stale wzrastające z latami. Jako świadectwo współczesności dla przyszłości, jako dowód naoczny pracy, triumfów, porażek, radości i smutków naszego pokolenia”.

Dzisiaj, po upływie kilku dekad od napisania tych słów,  obrazy uchwycone przez ówczesnych fotografików urosły do rangi wartościowego świadectwa społecznego, dokumentu będącego dla starszej generacji źródłem wspomnień, a dla młodszych – porcją dodatkowej wiedzy pomocnej w odkrywaniu prawd o życiu. Zdjęcia te były eksponowane na wielu wystawach, dlatego niektóre z nich są podniszczone, za to w pełni autentyczne. Nasza wystawa zamyka klamrą historyczny okres działalności Oddziału Nowohuckiego Polskiego Towarzystwa Fotograficznego, a następnie Klubu Fotografików Amatorów przy Zakładowym Domu Kultury Huty im. Lenina.

Po przeniesieniu w 1983 r. siedziby Klubu do Nowohuckiego Centrum Kultury (NCK) i wkrótce po śmierci Witolda Michalika (1985 r.) nowym prezesem został Zbigniew Kot, który piastował tę funkcję do 1997 r., kiedy to uchwalono nową, do dziś obowiązującą nazwę: Krakowski Klub Fotograficzny, zaś na kolejnego prezesa wybrano Mieczysława Libronta. Obecnie funkcję tę sprawuje Monika Stachnik-Czapla. 

W okresie istnienia KKF zorganizowano setki wydarzeń: wystaw, konkursów, pokazów, spotkań autorskich, kursów, warsztatów, wykładów i prelekcji dla dziesiątków tysięcy uczestników i odbiorców. W historii Klubu zapisało się ponad 1 000 członków, kandydatów i sympatyków.

W najbliższych planach Krakowskiego Klubu Fotograficznego – w związku z nadchodzącym jubileuszem 70-lecia KKF – jest wiele przedsięwzięć takich jak: digitalizacja i opracowanie najcenniejszych zdjęć i dokumentów, wydanie katalogów, albumu, zorganizowanie wystaw, spotkań i prezentacji, gdyż one, ciesząc się popularnością wśród odbiorców, motywują do działania, poszukiwania sensu i wartości. Są one próbą wykorzystania nowych, twórczych i technicznych możliwości, ale też stawienia czoła współczesnym realiom i wyzwaniom. Są także gwarancją ciągłości dzieła, zapoczątkowanego w Nowej Hucie przez pionierów nowohuckiej fotografii, których fragment dorobku mamy zaszczyt i przyjemność pokazać w ramach wydarzenia „Siła Fotografii 2024”.  

– Adam Gryczyński

Autorzy fotografii:
Henryk Hermanowicz
Zbigniew Kot
Robert Kosieradzki
Janusz Lisiecki
Henryk Makarewicz
Franciszek Partyka
Wiktor Pental
Władysław Rospondek
Roman Wesołowski

Krakowski Klub Fotograficzny istnieje od 1955 roku, tym samym jest jednym z najstarszych klubów fotograficznych w Polsce. Od 1983 roku swoją siedzibę ma w Nowohuckim Centrum Kultury, jednak z Nową Hutą związany jest od początku jej istnienia. Klub skupia pasjonatów i miłośników fotografii o różnorodnych zainteresowaniach i technikach fotografowania. Głównym celem działalności KKF jest rozwijanie i doskonalenie fotograficznych pasji poprzez szkolenia, prezentacje, warsztaty, a także wystawy, plenery i konkursy.

Kuratorka projektu SIŁA FOTOGRAFII 2024 – Monika Stachnik-Czapla