Z chmurki na chmurkę – Ola Bratkowska

Recenzja spektaklu „Niesamowity świat OBŁOCZKA” w chor. Olgi Bury i Piotrka Stanka powstała podczas warsztatów krytyki w ramach Krakowskiego Festiwalu Tańca 2024.

Z chmurki na chmurkę
Ola Bratkowska

Ciemna sala. Na dużej, pierzastej chmurce siedzi dwoje performerów. Łagodnie uśmiechnięci wtulają się w skłębiony na podłodze materiał. Czekają. Po chwili otwierają się drzwi i do ich niesamowitego świata wpada bosa publiczność.

Spektakl Białostockiego Teatru Lalek jest raczej nietypowy. Przede wszystkim nie nazwałabym go spektaklem, a bardziej wspólnym doświadczaniem, badaniem stworzonej przez artystów przestrzeni. Nie mamy fabuły, ale raczej szereg skrupulatnie zaplanowanych i ustrukturyzowanych działań, w które włączani są wszyscy mający na to ochotę. Nietypowa jest również sama widownia. Dzieci są bardzo wymagającymi widzami. W przeciwieństwie do dorosłych, mają całkiem odmienne potrzeby i możliwości odbioru. Są bardziej spontaniczne w swoich reakcjach, a jednocześnie bezwzględnie szczere – po ich zachowaniu można łatwo poznać, które elementy jeszcze wymagają dopracowania. A co można powiedzieć o debiutującej podczas Krakowskiego Festiwalu Tańca grupie najnajów?

Najnaje, w tym przypadku dzieci w wieku od 0 do 3 lat, to bardzo różnorodna grupa wiekowa. Znajdują się w niej zarówno ledwo pełzające niemowlaki, jak i gadatliwe prawie-przedszkolaki. Są na innych etapach rozwoju, mają inne zainteresowania, inne zdolności skupienia uwagi. A jednak coś je połączyło – prędzej czy później wszystkie dały się oczarować obłoczkom.

Sukces niesamowitego świata OBŁOCZKA to rezultat dwóch rzeczy: stworzenia poczucia bezpieczeństwa i umiejętnego skupiania uwagi. Poczucie bezpieczeństwa czy też tworzenie bezpiecznej przestrzeni jest zagadnieniem wielopoziomowym. Z jednej strony oczywiście myślę tu o miękkiej scenografii Mateusza Mioduszewskiego. Biała wykładzina oraz chmury w różnych kształtach, kolorach i rozmiarach w przyjemny sposób zbliżają do tematu spotkania, ale nie zajmują całej sali – zostawiają wolne miejsce dla tych, którzy potrzebują przerwy od bardziej aktywnego uczestniczenia lub, przeciwnie, mają zbyt wiele energii i chcą ją wybiegać. Z drugiej, bezpieczeństwo jest kreowane również poprzez rodzaj ruchu używanego przez Olgę Bury i Piotra Stanka. Przemieszczają się bardzo ostrożnie, jakby jeden zbyt szybki gest mógł zburzyć cały ten podniebny świat. Ich duża uważność na widza dostrzegalna jest szczególnie w momencie wchodzenia w interakcje, ponieważ stopniują dotyk, a zamiast dłoni czule wykorzystują obiekty z przeróżnych materiałów.

Skupienie uwagi najnajów jest trudniejszym zadaniem. Same obrazy często nie wystarczają, zwłaszcza, jeśli nie siedzi się w pierwszym rzędzie. Potrzeba dźwięku, prostych komunikatów, które zwrócą uwagę. W niesamowitym świecie OBŁOCZKA słów jest niewiele, ale celnie przekierowują zainteresowanie widowni na zmiany świateł czy nowe przedmioty w przestrzeni. Prosta, ale wielofunkcyjna scenografia skrywa wiele sekretów. Wręcz przemienia się na oczach dzieci, wywołując salwy zachwyconych okrzyków. Podtrzymaniu uwagi służy też wyprowadzanie działań na widownię, np. kiedy deszczowe chmurki przemieszczają się między kolejnymi rzędami, delikatnie zaczepiając widzów. Performerzy dbają o bliski kontakt z każdym dzieckiem, bez względu na to, jak daleko od centrum wydarzeń się znajduje. To centrum nawet czasem jest sprytnie przesuwane, aby włączyć jak najwięcej osób, co miało miejsce podczas muzycznej zabawy prowadzonej przez Asię Nawojską. Powtarzalne gesty i dźwięki, nawet jeśli nie do końca trafiają do dzieci, to uaktywniają drugą grupę widzów, czyli opiekunów.

To uaktywnienie jest o tyle ważne, że zarówno niesamowity świat OBŁOCZKA, jak i ogólnie sztuka najnajowa, nie są tylko dla najmłodszych. Dają okazję do pogłębienia więzi między dzieckiem a dorosłym, czy to podczas warsztatów wprowadzających, czy samego wydarzenia. Wspólne wirowanie po sali, przytulanie się na chmurowych dywanikach czy zabawy wśród opadających z sufitu obłoków mogą stać się naprawdę wyjątkowymi wspomnieniami. A co z dorosłymi, którzy przyszli tu sami? Chyba pierwszy raz w życiu mogą pożałować, że deszczowe chmurki ich ominęły.

„Niesamowity świat OBŁOCZKA” – Olga Bury, Piotr Stanek
Reżyseria: Olga Bury
Choreografia: Olga Bury, Piotr Stanek
Muzyka: Asia Nawojska
Scenografia: Mateusz Mioduszewski
Asystent scenografa: Alan Borowski
Występują: Asia Nawojska, Olga Bury, Piotr Stanek
Produkcja: Przestrzenie Sztuki Białystok, Białostocki Teatr Lalek, Fundacja Rozwoju Sztuki Tańca
Spektakl prezentowany 8.08.2024 w ramach Krakowskiego Festiwalu Tańca w Nowohuckim Centrum Kultury (Studio KCC).